“महिलाहरु पराश्रित हुनुहुँदैन, पढेर जागिरे हुनुमात्रै सफलता होइन, आज मेरो व्यवसाय कुनै जागिर भन्दा कम छैन” सल्यान शारदानगर नगरपालिकाकी २९ बर्षिय हिरा योगी श्रेष्ठलाई ६ महिने जागिर छोडेर व्यवसायमा हात हालेकोमा आज पछुतो होइन गर्व छ । अहिले मेरो आम्दानी मासिक ५० हजार जति छ ।”

व्यापारबाट थपिएको ऋणको भारी बिसाउने चौतारी बनेको हस्तकला उद्यमका उपजहरु आज तिब्बत, भुटान, भारत, मलेसिया र अमेरिका सम्म निर्यात हुन्छ । प्रारब्धले व्यापारलाई तिलाञ्जली दिएर उद्यममा होमिनुपर्ने श्रीमानको बाध्यतामा श्रीमती र कलिलो उमेरको माहिलो छोरो, छिमेकको सामुदायिक बचत तथा ऋण सहकारी संस्था लि.को साथ र सहयोगले परियार परिवारका दिनहरु पारिला बन्न थालेको ‘प्रोट्यागोन्स्टि’ बिनोद सुनाउनुहुन्छ ।

साहारा बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाका व्यवस्थापक सन्तोष थापा मगर भन्नुहुन्छ, “बैंकलाई जस्तो कृषि अनुदान तथा सुविधा सहकारीलाई छैन । सदस्यले जम्मा गरेको बचतको पैसा सस्तोमा ऋणिलाई दिएर सदस्यलाई कसरी सेवा दिने ?

पोखरा स्थित संगम बचत तथा ऋण सहकारी संस्था लिमिटेडका अध्यक्ष थापा भन्नुहुन्छ, “साइकल चढ्नु करिब ६ महिना अघिसम्म मलाई सुगर र प्रेसर थियो, चिकित्सकको सल्लाहमा औषधि पनि खाएँ तर जब साइकल चढ्न शुरु गरेँ, त्यसको केही समयपछि रोग अलप भयो ।”

सोन्तोकुलाई जापानी बचत ऋण सहकारी अभियानका पिता मानिन्छ । पारस्परिकतामा आधारित पहिलो वित्तीय सहकारी स्थापनामा सोन्तोकुको महत्वपूर्ण योगदान रहेको इतिहास छ ।

नियामक निकाय सहकारीप्रति सहयोगी छैन । केही व्यक्तिहरुको नियत पनि ठीक छैन । कर्मचारीतन्त्रमा सहकारीहरु बद्मास हुन भन्ने मात्र मानसिकताले जरो गाडेको छ । सहकारीको भूमिका उनीहरुले गहिरिएर बुझेकै छैनन् ।