बजेट निर्माणमा सहयोगी ५०/३०/२० सिद्धान्त

एजेन्सी । विश्वप्रसिद्ध टाइम म्यागजिन् को विश्वका प्रभावशाली व्यक्तिहरुको सूचीमा पर्न सफल अमेरिकी सिनेटर एलिजावेथ वारेनले बजेट निर्माणमा सहयोगी ५०/३०/२० सिद्धान्त प्रतिपादन गर्नुभएको हो । उहाँ हावर्ड विश्वविद्यालयमा कानून विषय प्राध्यापन समेत गर्नुहुन्थ्यो ।

यसमा उहाँलाई छोरी अमेलिया वारेन ट्यागीले पनि सहयोग गर्नुभएको थियो । यी विषयलाई उहाँले All Your Worth: The Ultimate Lifetime Money Plan  नामक आफ्नो पुस्तकमा समेट्नुभएको छ । खासगरी मध्यम र न्यून आय भएका श्रमजीवीहरुलाई ध्यानमा राखी उक्त पुस्तकमा यो सिद्धान्तका विषयमा व्याख्या गरिएको छ । उक्त सिद्धान्त अन्तर्गत एलिजावेथले बजेट निर्माण गर्दा आवश्यकता, चाहना र वित्तीय लक्ष्यको योजना गरी ३ शीर्षकमा कर चुक्तापछिको रकम विभक्त गर्न सकिने उल्लेख गर्नुभएको छ । आम्दानीको ५० प्रतिशत ‘आवश्यकता’ शीर्षकमा, ३० प्रतिशत ‘चाहना’ शीर्षक (यसलाई ‘गोइङ आउट’ बजेट पनि भनिन्छ) मा र बाँकी २० प्रतिशत ‘वित्तीय लक्ष्य’ शीर्षकमा बजेट विनियोजन गर्न सकिन्छ । यो सिद्धान्त प्रभावकारी भएपनि आफ्नो पारिवारिक अवस्था र आम्दानीको आधारमा परिमार्जन गर्न सकिने बताइएको छ । 
५०/३०/२० सिद्धान्त बाहेक प्रचलनमा ८०/२० (८०% खर्च र २० % बचत) र ७०/२०/१० (७०% जीविकोपार्जन खर्च, २०% ऋण भुक्तानी र बाँकी १०% बचत) का नियम पनि छन् । 

५०/३०/२०को सिद्धान्त

 ५० प्रतिशत ‘आवश्यकता’ शीर्षकमा विनियोजन  

घरभाडा
खाद्यवस्तु
बत्ती, पानी, फोहोर, केवल, यातायात लगायतका भुक्तानी गर्नुपर्ने आवश्यक बीलहरु

३० प्रतिशत ‘चाहना’ शीर्षकमा विनियोजन  

जीवनलाई अघि बढी रमाइलो र मनोरञ्जक बनाउने विषयहरुको सम्बोधन गर्न सकिन्छ ।
शोखहरु 
यात्रा
बाहिर होटल वा रेष्टुराँमा खानपिन
बिशेष डिजिटल सेवाहरु जस्तै नेटफ्लिक्स, हुलु आदि उपभोग गर्न ।

२० प्रतिशत ‘वित्तीय लक्ष्य’ शीर्षकमा विनियोजन

ऋणको किस्ता भुक्तानी
घर, जग्गा खरिदका लागि बचत
गाडी वा अन्य सवारी साधन खरिदको लागि बचत, भविष्यको लागि बचत